Waagstukken - Charlotte Van den Broeck

Dertien teksten over tragische architecten. Bekende of onbekende bouwmeesters die zelfmoord pleegden in een door hen ontworpen gebouw of omwille van dat gebouw. Over waaghalzen en falen, mislukken en pogen. 

Hun ingreep in de openbare ruimte werd een mislukking of wordt door hen zo ervaren tot hen niets anders rest dan uit het leven te stappen. Hoewel dat laatste toch vaak niet gebeurd is, maar door de mythevorming in stand wordt gehouden. Soms komt het beter uit om te doen alsof het wel zo is. Een andere keer wordt de precieze doodsoorzaak angstvallig geheim gehouden.

Van het stedelijk zwembad in Turnhout tot het P.T.T./R.T.T. gebouw in Oostende. Van een kerk tot een operagebouw, van een verdronken fort tot een ontoegankelijke golfclub. Tien gebouwen in Europa en drie in de Verenigde Staten. Dertien. Een ongeluksgetal. De auteur reist ze achterna, bezoekt de gebouwen of de ruïnes ervan en probeert zo achter het verhaal te komen. Het verband tussen hun persoonlijkheid en publiekelijk falen, tussen het belang van de openbare ruimte en de autoriteit van de mannelijke architecten. In elke essay verbindt ze de vertellingen met haar persoonlijke leven. Zo krijgen we een unieke autobiografische inkijk in het leven van de auteur. Want is bouwen niet hetzelfde als schrijven? Iets scheppen met woorden, een bouwsel van woorden dat hopelijk de tand van de tijd zal doorstaan.

Het uiterlijk van het boek valt meteen op: op de cover The Sea van L.S. Lowry. Veel grijstinten waarin de zee bijna onmerkbaar overgaat in de einder. De leegte en de grijsheid vallen op. Je wordt er bijna ingezogen. In de leegte die het gevolg kan zijn van falen.

En daaruit angst voor die leegte. Toch worden we gesust.

'Vallen en opstaan. Leer van je fouten. Wat je niet doodmaakt, maakt je sterker. Failing forward. Een mislukking moet kennelijk steeds gepaard gaan met het idee dat je daarna weer harder door moet, dat je de mislukking moet inzetten voor het succes van een volgend doel. Falen is vruchtbare grond voor nieuwe verwezenlijkingen.

Soms lijken de dagen een aaneenschakeling van doelen, stapstenen op de weg naar vervolmaking. De afwas doen is een vervolmaking, duizend woorden schrijven is een vervolmaking, uit bed komen is op zichzelf al een vervolmaking, want het betekent dat ik de beweging maak om de dag aan te gaan, en na die dag de volgende, dat ik het leven in de juiste richting aanpak, vooruit, met voortschrijdende energie.

Een mislukking spreekt die richting tegen, ze duwt terug, hinderlijk de andere kant op, in de richting van het niet-bestaan. Het is een valkuil naar de onderliggende leegte, een scheur waardoor het gebrek zichtbaar wordt. De scheur is angstaanjagend.'

Zoals bij Reginald Geare. Het dak van een bioscoop stortte in door het extra gewicht van de sneeuw tijdens een sneeuwstorm. Oorzaak: rechtstreekste constructiefouten die de architect had kunnen voorkomen volgens de rechtbank. Vijfennegentig doden en honderd zwaargewonden. Er valt letterlijk een gat tussen de vier muren die bleven staan. Vanaf dan valt hij voorgoed samen met wie hij op dat moment is: een feilbaar menselijk wezen dat een fatale fout heeft gemaakt ten koste van vele levens. Op dat moment is de architect pas achtendertig.

Zo is ook schrijven voor Charlotte Van den Broeck. Een onzeker bestaan zonder vast inkomen. Ook een schrijver stelt zijn of haar leven in de waagschaal.

Zo verbindt de schrijver op een unieke manier haar leven met dat van de architecten en toont ons op een originele manier een inkijk in haar persoonlijke leven en drijfveren.

De rug van het boek is open: de draden die het boek samen houden zijn zichtbaar: open en naakt tentoongesteld en tegelijk houden ze alles samen.

Dit is het eerste prozaboek van de schrijfster. Voordien schreef ze twee poëziebundels Kameleon (2015) en later Nachtroer.

Naar vorm en inhoud is dit een origineel en verrassend boek!