De goede zoon - Rob Van Essen

Een man heeft net zijn moeder begraven. Een ex-collega neemt hem mee op een onverwachte reis naar het zuiden. Zullen ze hun bestemming bereiken? De rit wordt een dolle rit door de tijd waarin toekomst en verleden naadloos door elkaar lopen. Een toekomst met zorg- en onthaalrobots en zelfrijdende, praatgrage auto's.

Dit boek laat zich nog niet zo gemakkelijk samenvatten. Het is een boek dat zeker aandacht vraagt om te lezen. Maar wat een rijk boek! Wat een mooie zinnen. Vol wonderlijke gebeurtenissen. Het deed mij sterk denken aan de boeken van de Japanse schrijver Murakami, die ook zo wonderlijke gebeurtenissen beschrijft waarbij het heden, de toekomst en het verleden door elkaar heen lopen en fictie en verbeelding over elkaar heen vloeien. Als lezer vraag je je dan af: is dit nu feit of verbeelding?

Het begint gemakkelijk genoeg.

'Ik had vandaag ruzie bij de kassa van de Albert Heijn in de Rijnstraat. Bijna ruzie, niet eens echt.'

Eigenlijk heel herkenbaar. De vrouw achter hem zet haar boodschappen al op de band terwijl hij nog bezig is met zijn boodschappen op de band te zetten, hij kan daar slecht tegen, iemand maakt inbreuk op zijn ruimte. Wanneer hij weer thuis komt, gaat hij in de stoel van zijn moeder zitten. Hij heeft sinds een week de oude sta-op-stoel van zijn moeder overgenomen. Die staat als een mastodont in de weg. Er zit wel meer in zijn leven in de weg. Alleen vergetelheid biedt een uitweg.

De INHOUD doet sterk denken aan de zeven scheppingsdagen te beginnen met deel I 'EERSTE EN TWEEDE DAG' en eindigt met deel 6 'ZEVENDE DAG'. Het blijkt dat godsdienst een groot thema is in het boek, dan vooral het geloof van zijn ouders. In zijn jeugd keren ze terug naar het streng gereformeerde geloof. Daartoe verhuizen ze zelfs naar Rijssen waar veel streng gelovigen wonen. Er is daar alleen radio, geen televisie. De God in de hemel oordeelt pas na je dood, de buren zien en oordelen alles en bovendien onmiddellijk.

'Wat zullen de buren wel niet zeggen. 'Denk aan de buren' het waren de geboden van zijn moeder. Bovendien was ze bang voor de hel. Voor de dood en de hel. De laatste jaren waarin ze in een tehuis wordt opgenomen omdat ze dement is, zijn de gelukkigste jaren in haar leven. Ze is het allemaal vergeten en is eindelijk bevrijd van haar angst. De angst voor de brandende hel komt in het slotdeel van het boek sterk naar voren. Daar zitten we in een apocalyptische omgeving met fel licht en bosbranden. En hoewel het hard regent, eigenlijk in het hele boek, lijken de slagregens het vuur niet te kunnen blussen.

Dit maakt dat het boek ook een sterk autobiografische lading heeft. Vooral de moeder-zoon relatie is een voortdurend terugkerend thema in het boek. De titel verwijst daar ook naar en ook de twee epigrammen vooraan in het boek. De ik-persoon is van mening dat hij een goede zoon geweest is voor zijn moeder ook al omdat hij haar twintig jaar lang, elke woensdagmiddag ging bezoeken in het rusthuis. Voor die tijd deed hij de boodschappen voor haar die ze zelf niet meer kon.

Het boek speelt zich af in de toekomst, een toekomst die veraf lijkt maar toch niet zó héél veraf. Iedereen heeft een basisinkomen en sindsdien zijn de museumbezoeken en het aantal cursisten dat een opleiding schrijven volgt enorm gestegen. We lezen over pratende zorg- en onthaalrobots in hotels en restaurants. Over kruipende rugzakken van schoolmeisjes en zelfrijdende colonnes vrachtwagens en praatgrage en zelfrijdende auto's. Steeds is het weer en de omgeving naargeestig en beklemmend. Alsof niet alles positief is. Het regent, het is donker. Het hele boek door valt de regen geregeld met bakken uit de hemel. Er is ook veel weggevallen, zoals papieren kranten. Nu zijn er alleen nog 'nostalgie'-kranten. De hoofdpersoon heeft vooral behoefte aan verbondenheid, echt contact met anderen maar dit is in de toekomstige hoogtechnologische maatschappij steeds verder weg.

De ik-persoon is een schrijver van plot-loze thrillers. Daarmee heeft hij al jaren succes. De lezers dienen zelf het verhaal te bedenken en er betekenis aan te geven. Zijn laatste boek is echter door zijn uitgever geweigerd. Ineens bleek er wel een plot in te zitten.

Een plot-loze thriller refereert wel een beetje aan het boek 'De goede zoon'. Ook daarin dient de lezer veel zelf te herkennen en er betekenis aan te geven.

Ondertussen gaat de reis naar het zuiden verder. De hoofdpersoon heeft geen idee van het doel van de reis. Zijn ex-collega wel. Ondertussen vraagt hij zich af wie zijn moeder wel was en wie hij zelf is. De tijd is genadeloos verder gegaan, de maatschappij veranderd maar zijn eigen zoektocht, zijn eigen angsten blijven bestaan en doorgaan. BZZZT, BZZT, BZT, BZZZZT.

Er valt nog veel meer over dit boek te zeggen en te schrijven. Het is een wonderlijke mix van een dystopische roman met sterk autobiografische kenmerken. Lees en ontdek het zelf.

Wil je het boek graag kopen: